GİRİŞ

İstenmeyen davranış, sınıfa, derse, zamana ve duruma göre değişebilmektedir. O halde, herkesin üzerinde anlaştığı istenmeyen davranışları listelemek ve tanımlamak oldukça zordur. Ancak öğrencinin sınıf içindeki davranışlarını istenmeyen olarak adlandırmak için dört temel ölçütümüz vardır:

Bunlar;
–Davranışın,öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının öğrenmesini etkilemesi,
–Davranışın,öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının güvenliğini tehlikeyesokması
–Davranışın,okulun araç ve gereçlerine ya da arkadaşlarının eşyalarına zarar vermesi
–Ve davranışın, öğrencinin ve diğer arkadaşlarının sosyalleşmesini engellemesidir.

Genel olarak iyi bir yöneticinin sorunla karşılaşmadan önce önlemler alacağını söyleyebiliriz. Eğitim sisteminde, sınıfın yönetim ve düzenlenmesinde öğretmenler sorumludur. Sınıf yönetiminde öğretmen; olmadan, olabilecek sorunlara karşı hazırlıklı olmalı ya da soruna neden olabilecek durumları ortadan kaldırmalıdır.1

Sınıfta istenmeyen davranışlar başlıca şu nedenlerden dolayı oluşur:
–Sınıfın fiziksel düzenlenmesi
–Öğrencilere sorumluluk verme biçimi
–Öğretmenin sınıf yönetimi becerisi
–Öğrencilerin birbirleriyle ilişkisi
1.Sınıfın fiziksel düzenlemesi

Sınıfın fiziksel ortamı istenmeyen davranışların ortaya çıkmasına neden olur.2 Sınıftaki ısı ve ışık durumu öğrencilerin öğrenmelerinde etkili olmaktadır. Sınıfta kullanılan araç gereçlerin,kaynak kitapların ve araç-gereçlerin öğrenciler tarafından kullanılırken birbirilerini rahatsız etmeyecek şekilde düzenlenmesi sınıfta istenmeyen davranışların oluşmasına karşı bir önlemdir.
2.Öğrencilere sorumluluk verme biçimi

Sınıf içi kuralların oluşturulma sürecinde, öğretmenin öğrencilerle tartışması ve onların katılımıyla kurallar belirlemesi,öğrencilerin kuralları sahiplenerek uyma isteklerini artırır. Çünkü, öğrenciler sınıf içi disiplin kurallarında neleri yapacaklarını ya da yapmayacaklarını öğrenirken bunların gerekçelerini de kavramış olurlar. Böylece kurallara uymanın gerekliliğinin farkına vararak kuralların sosyal yaşam için vazgeçilmezliğini anlarlar. Diğer yandan, öğretmen öğrencilere sorumluluk vererek sınıfta olabilecek kargaşayı önlerken sınıfın düzeninin sağlanmasını kolaylaştırabilir. Öğrencilerin sorumluluk alanı her hafta değiştirilerek, bir tür yer değiştirme yolu ile bütün öğrencilerin aynı sorumluluğu alması da sağlanabilir. 3
3.Öğretmenin sınıf yönetimi becerisi

Öğretmenin sınıf yönetimiyle ilgili bilgi ve becerisi, sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ile olumlu ilişkilidir. Öğretmenin sınıfa girmeden önce ve sınıftaki davranışlarıyla ilgili olarak üç önemli noktaya dikkat çekmektedir. Bunlar; öğretmenin hazırlığı, sınıfın her yerinde olma ve öğrencileri meşgul etmedir.4
3.1. Öğretmenin hazırlığı

Öğretmenin sınıfa girmeden önce derse iyi bir hazırlık yaparak sınıfta oluşabilecek istenmeyen davranışları engelleyebilir. Öğretmenin amaçlarını açık bir şekilde ortaya koyması ve sınıftaki zamanı nasıl kullanacağını bilmesi, kendisinin sınıf yönetimi becerisini yansıtmaktadır.
3.2. Sınıfın her yerinde olma

Öğretmenin sınıf yönetiminde başarılı olması için sınıftaki öğrenme etkinliklerinde öğrencilerin tümüne ulaşması ve onları gözlemlemesi gerekir. Kısacası, öğretmen her an sınıfın tümü ile birlikte olmalıdır. Öğretmenin öğrencilerin tümünün farkında olabilmesi, sınıfa girmeden önce iyi bir hazırlık yapması ile doğrudan ve olumlu bir ilişkiye sahiptir. Bir öğretmen birkaç dakika sonra ne yapacağı ile ilgili kuşkuları varken,aynı zamanda sınıfta oluşabilecek istenmeyen davranışların önlenmesi oldukça zordur.
3.3. Öğrencileri Meşgul etme

Öğretmenin sınıftaki farklı birey ve grupların hepsini dikkatli bir biçimde inceleyerek, öğrenme etkinliklerini hızlarına göre sürdürmesi, öğrencilerin meşgul olmalarını sağlayacaktır. Sınıfta bazı öğrenciler ya da gruplar etkinliklerini tamamlamalarına karşın, diğer öğrenciler ya da gruplar daha yeni başlamış olabilir. Bu durumda öğretmen etkinliklerini tamamlayan öğrenci ya da grubu yeni bir çalışmaya başlatmalıdır. Böyle yapınca, öğretmen hem öğrencilerin bireysel farklılıktan kaynaklanan öğrenme hızlarına göre öğrenmelerini dikkate almış hem de öğrencilerin sınıfta meşguliyetini sağlamış olur.
İstenmeyen davranışları önlemek ve öğrencilerin meşguliyetini sağlamak için şunlar yapılabilir:
–Etkinliklerde değişiklik yapılabilir. Öğrencilerin sıkıldığı zaman dikkatlerini çekecek başka etkinliklere yönelmesi sağlanabilir.
–Öğrencilere yardım edilebilir. Öğrencilerin grup ya da bireysel olarak yaptığı çalışmalar zor olabilir.
–Sınıf düzeni değiştirilebilir. Sınıfta öğrencilerin kullandıkları araç-gereçleri ya da öğrencilerim yerlerini değiştirilebilir.
–Öğrencileri rahatsız eden şeyler ortadan kaldırılabilir.
–Öğrencilerin dikkatleri dağıldığında belli bir süre hoşgörülü olunabilir.

4. Öğrencilerin birbirleriyle ilişkisi

Genel olarak öğretme-öğrenme ortamı, birlikte öğrenme, yarışmacı öğrenme ve bireysel öğrenme olmak üzere üç biçimde düzenlenmektedir.Öğrenciler birbirleriyle yardımlaşarak birlikte öğrenirler ya yarışmacı ya da bireysel olarak öğrenirler. Eğer öğretmen sınıftaki öğrenme-öğretme ortamını birlikte öğrenmeye göre düzenlediyse öğrenciler başarıya ortak, grup başarısı olarak algılayıp aynı zamanda arkadaş ilişkilerinde daha işbirlikçi olmaya çaba göstereceklerdir. Aynı zamanda kendilerinin başarabilecekleri hakkında olumlu bir düşünceye sahip olacaklardır. Öğrenciler başarılı olmayı öğrendiklerinde birbirleriyle ilişkilerinde olumlu ve istendik davranışı göstermeye daha istekli olacaklardır. 5