Sınıf, ustaca düzenlenmiş bir çevre olmalıdır, çünkü, davranışı değiştirmenin çok etkili bir yolu, çevreyi değiştirmektir. Eğitimde yeni teknolojiler, öğrenme çevresine yenilikler getirir. Geleceğin,yüksek teknolojili, öğrenmelerin çoğunda bireysel, sosyal ve zihinsel gelişim için toplu öğrenme olanakları sağlayan öğrenme ortamları, şimdiden gerçekleştirilmeye çalışılmalıdır.24

Şöyle bir sınıf ortamı şimdiden görülebilmelidir. Sınıfta birkaç öğrenme etkinliği için mekanlar oluşturulmuş, her grup farklı bir araçla çalışıyor, birbirinden yararlanabiliyor, birbirini izleyebiliyor, kameralar çalışmaları, konuşmaları kaydediyor, bu görüntüleri tüm grup izleyebiliyor. Bilgisayarlarla, öğrencilerin bilgi ve becerileri sürekli olarak belirleniyor, bunların gösterdiği gereksinimlere göre öğrenim durumu ayarlanabiliyor. Duvarlara kapalı değil, dünyaya açık bir okul.25 Bunlar için fiziksel olanaklar kadar, olanakların uygun düzenlenmiş olmasına da gereksinim vardır.

Sınıf ortamı, işlevsel bir sanat ve güzellik alanı, öğrenme için güdü merkezi olmalı, öğrenci özelliklerine göre kolaylıklar sağlamalıdır. Uyarıcı ve çeşitlenmiş ortamda öğrenme daha iyi gerçekleşir. Yaratıcı bir eğitim için sınıfların geniş, esnek olması gerekir.26

1-Sınıf Yerleşim düzeni:

Öğrencilerin sınıf içindeki oturma biçimi, sıra ve masaların yerleşim durumu, sınıf içindeki öğretmen-öğrenci etkileşimini etkileyen en önemli faktördür. Öğretmen oturma düzenine göre öğrenciyle iletişim kurar. Öğretmen, öğrencilerin görme, işitme, boy ve derse karşı ilgi gibi değişkenleri dikkate alarak sınıf düzenini kurmaya çalışır.

Öğretmen sınıf düzenini kurmaya çalışırken bireysel farklılıkları da dikkate almak zorundadır. Birbirleriyle samimi olan öğrencilerin bir arada oturması onları derste istenmeyen davranışlara itebilir. Çok zıt kişilik özelliklerine sahip olan öğrenciler de yan yana grup halinde oturtulmamalıdır. Başarı ve ilgi düzeyi düşük olan ve derse yeterince aktif olarak katılmayan öğrenciler ön sıralara oturtulmalıdır.

Sınıf yerleşim düzeyi belirlenirken öğrencilerin de görüşü alınmalıdır. Sınıfın öğrenci sayısı, fiziki olanakları ve sınıf alanının durumuna göre değişik sınıf yerleşim düzenleri oluşturulabilir. Her bir sınıf düzeninin olumlu ve olumsuz yönleri olabilir. Oluşturulabilecek değişik sınıf yerleşim düzenleri şunlardır:27

1. Klasik düzen,
2. Bireysel düzen,
3. Tek grup düzeni,
4. Çok grup düzeni.

1. Klasik Yerleşim Düzeni:

En çok aşina olduğumuz, öğrencilerin arka arkaya oturduğu, öğrencilerin ancak önündekinin ensesini gördüğü oturma düzenidir. Öğretmen merkezli bir eğitim düzenidir. Öğretmen sınıftaki tek bilgi kaynağıdır. Öğretim bilginin öğretmen tarafından aktarılmasıyla gerçekleşir37. Bu düzen daha çok dinleme-not alma türü etkinlikler için uygundur. Alışılmış yerleşim biçiminin başlıca yararları şunlardır

Sınıfın küçük ve öğrenci sayısının fazla olduğu durumlarda etkilidir.
Tek öğretmen bulunduğu birleştirilmiş sınıflarda etkilidir.
Araç-gereç, kaynak eksikliğinin olduğu ya da bunlara çok fazla gereksinim duyulmayan ders içeriklerinin bulunduğu durumlarda kullanılabilir.
Etkileşimin daha çok öğretmen ve öğrenci arasında gerçekleşmesine uyugundur.

klasik

Klasik yerleşim biçimi

2. Bireysel Yerleşim Düzeni:

Öğrencilerin sıralara veya masalara bağımlı olmadan, kendi başlarına kullanabildikleri tek kişilik masa ve sandalyelerle sağlanabilen oturma düzenidir.28 Bireysel yerleşim düzeni derin düşünmeyi kolaylaştırır, paket(modül) öğretime olanak sağlar.29 Bu düzende öğrenci masaları birbirine çapraz gelecek şekilde, çalışanların birbirinden rahatsız olamayacağı şekil gözetilerek konabilir.30

bireysel

Bireysel yerleşim biçimi

3.Tek Grup Yerleşim Düzeni:

Öğrencilerin birbirini gördüğü, iletişimi kolaylaştıran bir yapıdır. Tartışma ve görüş alışverişleri için uygundur31. Öğrencilerin tümüne söz alma, dinleme, konuşma, tartışma, vücut diliyle iletişim, herkesi her an görebilme fırsatı verir.32

Tek grup biçiminde yerleşimin başlıca yararları şunlardır:33

Masalar olmadan yalnızca sandalyeler kullanılarak çabuk ve kolaylıkla oluşturulabilir.
Grup tartışmaları için ideal bir yerleşim şeklidir.
Bir ders içinde birkaç defa kısa süreli tartışma grupları oluşturulduktan sonra eski haline kolaylıkla dönüştürülebilinir.

tektek1

Tek grup yerleşim biçimi

4.Çok Gruplu Yerleşim Biçimi:

Öğretim, öğretmen merkezli olmaktan çıkmıştır. Sınıf çok merkezli bir hal almıştır.34 Öğretmen nelerin yapılması gerektiğini uygulama ile gösterdikten sonra, öğrenciler işbirliği yaparak verilen çalışmayı yapar. Etkin labaratuar çalışmaları için uygun bir yerleşimdir.

Çok gruplu yerleşim biçiminin başlıca yararları şunlardır:35

Öğrenciler arası işbirliğine dayalı çalışma alışkanlıkları gelişir.
Yaparak-yaşayarak öğrenme stratejisi en etkili gerçekleştirilir.
Etkili ve verimli öğrenmeyi sağlar.
Bireysel ve toplu öğretim yapılmasını sağlar.
Öğrencilerin liderlik özelliklerini geliştirmesini sağlar.36

cok

Çok grup yerleşim biçimi